GOŚCINIEC ALBO KRÓTKIE OPISANIE WARSZAWY

Format 20 cm. Stron 270. 29 cz-b ilustracji, twarda okładka z obwolutą, stan bardzo dobry. Opracował Władysław Tomkiewicz.

Pochodzący z 1643 roku tekst, który można uznać za pierwszy przewodnik po Warszawie a przede wszystkim po jego obiektach architektonicznych.

Autor wprowadził do utworu pewną fikcję literacką. Jest to rzekomo opowieść naiwnego «chłopka», który przybywa do Warszawy i relacjonuje swe spostrzeżenia. Widzimy go na Pradze, na Rynku Starego Miasta, pojawia się chwilami i w innych miejscach — ale autor przeważnie o nim zapomina. Dziwny to chłopek: jeździ konno po mieście, często gęsto używa zwrotów łacińskich i włoskich, zna szmat kraju, posiada znaczny zasób wiedzy, wie nawet jak wygląda kaplica w Loreto. W większości jednak wypadków autor mówi wyraźnie od siebie, co się też tłumaczy jakimś pośpiechem, który się odbił na konstrukcji i logice układu. Chłopek-Jarzębski rozpoczyna zwiedzanie Warszawy od Rynku Starego Miasta po czym wkracza na Krakowskie Przedmieście, od kościoła Św. Krzyża odbywa konną podróż do Ujazdowa przez dzisiejszą ul. Tamkę i. Solec; z Ujazdowa wraca poprzez Nowy Świat, skręca na lewo do ulic Wierzbowej i Senatorskiej ku arsenałowi, skąd poprzez puste na ogół place udaje się na Bielany; stamtąd ul. Zakroczymską dojeżdża do Nowego Miasta, skąd przez ulice Freta, Długą, Senatorską i Podwale, a wreszcie przez Mostową dociera do przystani nad Wisłą (vide: załączony plan na wyklejkach)."